استفاده ترکیبی از اسپری فوم پلی اورتان و چسب سیلیکون یک راهکار بسیار مؤثر و دو مرحلهای برای عایقکاری، تثبیت و آببندی لولهها (آب، فاضلاب، تاسیسات) و کانالهای تهویه (HVAC) است. این دو محصول مکمل یکدیگر عمل میکنند: فوم برای عایق حرارتی و صوتی حجیم و پر کردن حفرهها و سیلیکون برای درزگیری نهایی، آببندی و محافظت در برابر رطوبت.
این روش در محیطهای ساختمانی، صنعتی و خانگی برای کاهش اتلاف انرژی، جلوگیری از میعان (تعریق لولهها) و کاهش صدای ناشی از جریان سیالات بسیار کارآمد است.
۱. نقش اسپری فوم پلی اورتان در عایقکاری عمقی (عایق و پرکننده) 🌬️
اسپری فوم پلی اورتان در عایقکاری لولهها و کانالها، نقش اصلی را در عایقسازی و پر کردن فضاهای خالی عمیق ایفا میکند.
الف) عایقکاری حرارتی لولهها
- کاهش اتلاف انرژی: فوم پلی اورتان یک عایق حرارتی بسیار قوی است که از خروج حرارت از لولههای آب گرم یا ورود حرارت به لولههای آب سرد جلوگیری میکند. این امر به حفظ دمای سیال کمک کرده و بازدهی سیستمهای گرمایشی/سرمایشی را به شکل چشمگیری افزایش میدهد.
- جلوگیری از میعان (Condensation): در لولههای آب سرد یا لولههای تهویه مطبوع، تفاوت دمای سطح لوله با هوای محیط مرطوب، باعث تشکیل قطرات آب (تعریق) میشود. فوم یک لایه عایق بدون درز و هوا ایجاد میکند و دمای سطح خارجی لوله را بالاتر از نقطه شبنم نگه میدارد، در نتیجه از زنگزدگی لولهها و آسیبهای رطوبتی به سازه جلوگیری میکند.
- عایقکاری اتصالات دشوار: در محلهایی که شکل لولهها پیچیده است (مانند زانوها، سهراهیها یا فلنجها) یا در محل عبور لولهها از دیوار و سقف، فوم به دلیل قابلیت انبساط، تمام حفرهها را به طور کامل پر کرده و یک عایق یکپارچه و بدون “پل حرارتی” ایجاد میکند.
ب) عایقکاری صوتی و تثبیت
- کاهش صدای جریان: در لولههای فاضلاب و کانالهای تخلیه هوا، فوم با پوشاندن سطح لوله و پر کردن فضای اطراف آن در داخل داکت، به طور مؤثری صدای ناشی از جریان سیال (مانند صدای ریزش آب در لولههای فاضلاب) را کاهش میدهد.
- تثبیت لولههای شل: فوم پس از خشک شدن، سخت شده و به عنوان یک چسب قوی، لولهها یا کانالهایی که لق هستند یا لرزش دارند را در جای خود محکم کرده و از لرزشهای آزاردهنده جلوگیری میکند.
ج) فوم مخصوص:
- برای این کاربرد، فومهای انبساط کم و سلول بسته ترجیح داده میشوند. فوم سلول بسته مقاومت بهتری در برابر رطوبت و تراکم آب دارد و عایق حرارتی قویتری است.
۲. نقش چسب سیلیکون در درزگیری نهایی و محافظت (آببندی و پوشش) 💧
چسب سیلیکون مکمل فوم بوده و در محلهای حساس که نیاز به انعطافپذیری و آببندی سطحی و دقیق است، به کار میرود.
الف) آببندی اتصالات:
- محلهای تلاقی: در محلهایی که کانالها یا لولهها به دستگاههای تهویه (مانند هواساز) یا سایر سطوح فلزی و شیشهای متصل میشوند، سیلیکون یک درزگیر الاستیک ایجاد میکند.
- حفاظت از فوم در برابر رطوبت: اگر فوم پلی اورتان (بهویژه نوع سلول باز) در معرض رطوبت دائمی یا تماس مستقیم با آب باشد (مثلاً در زیر سینک یا اتصالات روکار)، سیلیکون به عنوان یک پوشش ضدآب نهایی، از تخریب فوم و نفوذ آب جلوگیری میکند.
ب) مقاومت شیمیایی و محیطی:
- مقاومت در برابر آب و بخار: سیلیکون خاصیت ۱۰۰٪ ضدآب بودن را دارد و در سرویسهای بهداشتی، حمامها و آشپزخانهها از نفوذ بخار و آب به پشت کاشیها و اطراف لولهها جلوگیری میکند.
- مقاومت حرارتی: سیلیکونها میتوانند در برابر دماهای بالاتر از فوم (مخصوصاً انواع نسوز یا حرارتی) مقاومت کنند و برای درزگیری لولههای با دمای بالا یا مناطقی نزدیک به کوره مناسب هستند.
ج) سیلیکون مخصوص:
- سیلیکون خنثی: برای سطوح فلزی کانالها و لولهها، باید از سیلیکون خنثی (Neutral Cure) استفاده کرد تا از خوردگی (Corrosion) فلز جلوگیری شود.
- سیلیکون ضد قارچ: در محیطهای مرطوب مانند حمامها، استفاده از سیلیکون بهداشتی (ضد قارچ) در اطراف لولههای خروجی فاضلاب، از رشد کپک و سیاه شدن درزگیر جلوگیری میکند.
۳. روش اجرای ترکیبی گام به گام
برای به دست آوردن بهترین نتیجه در عایقکاری لولهها و کانالها، باید هر دو محصول به صورت هماهنگ استفاده شوند:
مرحله ۱: آمادهسازی و پر کردن عمقی (با فوم)
- تمیزکاری سطح: لوله یا کانال را از هرگونه چربی، گرد و غبار، زنگزدگی یا آلودگیهای دیگر پاک کنید. سطح باید محکم و پایدار باشد.
- مرطوبسازی: در اطراف حفرهها و مناطقی که فوم تزریق میشود، کمی آب اسپری کنید تا فوم بهتر عمل کند.
- تزریق فوم: فوم را به آرامی و با کنترل کامل، در فضاهای خالی و اطراف لولهها و کانالهایی که از دیوارها و سقفها عبور کردهاند تزریق کنید. مطمئن شوید که فوم تمام حفرهها را پر کرده و پس از انبساط، فشار زیادی به لوله وارد نمیکند.
- برش و صافسازی: پس از خشک شدن کامل فوم، بخشهای اضافی را با کاتر تیز ببرید تا سطح صاف شود و آماده پوشش نهایی (سیلیکون یا سایر مصالح) گردد.
مرحله ۲: درزگیری و آببندی نهایی (با سیلیکون)
- خشک کردن سطح: محلی که قرار است سیلیکون اعمال شود (معمولاً لبهها و درزهای سطحی)، باید کاملاً خشک و عاری از رطوبت باشد.
- درزگیری نهایی: چسب سیلیکون مناسب (خنثی، ضد قارچ یا مقاوم حرارتی) را با تفنگ درزگیر در محل تلاقی لولهها با دیوار یا درزهای کانالهای فلزی اعمال کنید.
- صاف کردن: سطح سیلیکون را بلافاصله با کاردک یا انگشت مرطوب صاف کنید تا یک لایه محافظ یکپارچه، ضد آب و زیبا ایجاد شود.
- عملآوری: اجازه دهید سیلیکون کاملاً سفت شود (معمولاً ۲۴ ساعت) قبل از اینکه سیستم را تحت فشار یا رطوبت بالا قرار دهید.
۴. مزایای این روش ترکیبی
| مزیت | فوم پلی اورتان | چسب سیلیکون |
| عایقکاری | عالی (کاهش بیش از ۸۰٪ اتلاف حرارت) | ضعیف (عایق نیست، فقط درزگیر است) |
| آببندی | خوب (جلوگیری از نفوذ هوا) | عالی (جلوگیری از نفوذ مایعات و بخار آب) |
| تثبیت | عالی (قفل کردن لولهها و کانالها در جای خود) | ضعیف (فقط چسبندگی سطحی) |
| کاهش صدا | عالی (جذب ارتعاشات و مسدود کردن صداهای هوابرد) | متوسط (کمک به بستن مسیرهای نشت صدا) |
نتیجهگیری:
ترکیب اسپری فوم و چسب سیلیکون، یک راهحل جامع برای عایقکاری تاسیسات است. فوم با ایجاد یک بستر عایق حجیم، عملکرد حرارتی و صوتی سیستم را بهبود بخشیده و لولهها را تثبیت میکند؛ در حالی که سیلیکون با ایجاد یک لایه الاستیک و ضد آب، از نفوذ رطوبت به سطح سازه جلوگیری کرده و دوام فوم و عایق را در برابر عوامل محیطی تضمین مینماید. این رویکرد دوگانه، استاندارد جدیدی در نصب و عایقکاری زیرساختهای ساختمانهای مدرن است.